Eminim ki birçok anne-baba bu soruyu kendilerine sıklıkla soruyor; “Çocuğa kitap okuma alışkanlığı nasıl kazandırılır?”
Evet! Anne-babaların en önemli görevlerinden biri de, çocuklarına güzel alışkanlıklar kazandırmaktır. Bu alışkanlıkların içinde, kitap okuma alışkanlığı kazandırmak başta gelenlerden biridir.
“Çocuğa kitap okuma alışkanlığı nasıl kazandırılır” sorusunun cevabına gelmeden önce, ülkemizde yazık ki okuma kültürünün çok zayıf olduğunu belirtmek isterim. Zaten zayıf olan okuma kültürünün üstüne, son yıllarda yaşadığımız ekonomik sıkıntılar da eklenince, kitap fiyatları başını alıp gitti. Hal böyle olunca, çocuklara kitap okuma alışkanlığı kazandırmak da çok kolay bir iş değil maalesef. Hemen karamsarlığa kapılmayın canım. Çok zor olduğunu söylemedim. Biraz çaba göstererek, biraz zaman ayırarak, biraz da doğru yöntemler uygulayarak, pekala çocuklara kitap okuma alışkanlığı kazandırmak mümkün.
Kitap okumanın, kelime dağarcığını geliştirdiği, anlama ve kavrama becerilerini artırdığı, hayal dünyasını zenginleştirdiği, yeni bilgiler öğrenmeye vesile olduğu vb. birçok faydasını zaten biliyoruz. Tüm bunların ötesinde, yaklaşık 17.000 kişi üstünde yapılan bir araştırmanın sonucuna göre, kitap okumanın matematik başarısını da artırdığı ortaya çıkmıştır. Bu, çocuklara kitap okuma alışkanlığı kazandırmak için başka bir sebep olarak cepte dursun.
Şimdi gelelim, “çocuğa kitap okuma alışkanlığı nasıl kazandırılır” sorusunun cevabına. Konuyla ilgili sizlere 8 ipucu vereceğim. Uygulamaya koyduğunuz takdirde çocuklarınızda işe yaradığını görebilirsiniz.
Çocuğa Kitap Okuma Alışkanlığı Nasıl Kazandırılır?
İşte ebeveynlerin çocuklarına kitap okuma alışkanlığı kazandırabilmeleri ve çocuklarının bu konudaki isteksizliklerini giderebilmeleri için 8 ipucu;
1. Bebekken Başlayın
Çocuklar henüz bebekken elinizde kitap görmeye başlamalı. Kişilik oluşumunun anne karnında başladığını düşününce, gebelik sürecinde bile onlarla iletişim kurmak için kitap okuyabileceğinizi belirtmek isterim. Anlamıyor olsa da, kitap okuyarak bebeğinizde aşinalık oluşturabilirsiniz. İlerleyen yaşlarda, okuyacağınız masalları zaten çok sevecek. Çocuklar için özel olarak tasarlanmış birçok kitapla, onları erken yaşlarda tanıştırmayı ihmal etmeyin.
2. Okuduğunuz Kitaplarla İlgili Konuşun
Okumayı öğrenene kadar onlara düzenli olarak kitap okuyun. Okuduğunuz kitapla ilgili sorular sorun. Mesela, masalın en sevdiği bölümünü sorup anlatmasını isteyebilirsiniz. Bunu, okumayı öğrendikten sonra da sürdürebilirsiniz. Kendi okuduğu hikayeyle ilgili sorular sorarak, hem kavrama düzeylerini ölçebilir, hem ruh dünyaları hakkında ipuçları yakalayabilir, hem de bir sonraki kitabı heyecanla okumalarını sağlayabilirsiniz.
Çocukların en sevdiği şey, anne-babasıyla zaman geçirmektir.
3. Her Gün Birkaç Hikaye Okuyun
Çocuklar edebiyata ve kitaplara ne kadar çok maruz kalırsa, okuma alışkanlığı kazandırmak ve kitap okumayı günlük hayatlarının bir parçası haline getirmek o kadar kolaylaşır. Çocuklar her hikayede, yeni kelimeler, bilgiler ve kavramlarla tanışır. Ayrıca fonemik farkındalıkları gelişir.
Fonemik farkındalık: Sesler, kelimeler ve heceler arasındaki farkı anlama ve söyleyebilme becerisi.
4. Mümkün Olduğunca Fazla ve Farklı Kitapla Tanıştırın
“Çocuğa kitap okuma alışkanlığı nasıl kazandırılır” sorusuna verilecek en güzel yanıtlardan biri, çok fazla ve birbirinden farklı kitaplarla tanışmalarına imkan tanımak olacaktır. Evlerinde geniş bir kütüphanesi bulunan çocukların, standart testlerden daha yüksek puanlar aldıkları ve öğrenim hayatında daha iyi performans gösterdikleri bilinmektedir. Seviyelerine uygun, ilginç ve merak uyandıran kitap ve dergileri kütüphanenize eklemeyi ihmal etmeyin.
5. Her Yerde, Her Zaman Okumalarını Teşvik Edin
Okumayı çocuklarınızın hayatlarının önemli bir parçası haline getirin. Gittiğiniz restorandaki menüleri, sinema salonunun duvarındaki film afişlerini, yol işaretlerini, oyun kılavuzlarını, hava raporlarını, gazete manşetlerini ve günlük hayatta karşılarına çıkan birçok yazılı şeyi okumaları için onları teşvik edin. Böylelikle, boş zamanlarını okumayla geçirme alışkanlığı kazandırabilirsiniz.
6. Okuyacakları Kitapları Seçmelerine İzin Verin
Keyif alarak kitap okumak, bir çocuğun okuldaki performansını iyileştirmenin en iyi yollarından biridir. Ancak çocuklara okuma alışkanlığı kazandırmak, onlara sizin seçtiğiniz bir kitabı vermekten çok daha fazlasını gerektirir. Çocukların okuyacağı kitapları seçmelerine izin vermek, ömür boyu iyi bir okuyucu olmalarını desteklemenin en önemli adımlarından biridir. “Çocuğa kitap okuma alışkanlığı nasıl kazandırılır” diyorsanız, çocuk masalları, roman, çizgi roman ya da dergi fark etmeksizin, okuyacakları kitapları seçmelerine izin verin derim.
Çünkü çocuklar kendi seçtikleri kitapları çok daha severek okur ve okudukları bilgileri akıllarında çok daha kolay tutabilir.
7. Yaşlarına Uygun Kitapları Seçmelerine Yardımcı Olun
Kitap sevgisi kazandırmak için, çocuklarınızın ilgilerini çeken konularda yaşlarına uygun kitapları seçmelerine yardımcı olun. Onları kütüphaneye götürün. Kitapçılarda veya online sipariş verirken bilgisayar başında, kitap seçimi konusunda onlara rehberlik edin. Bazen kitapların kapak resmine aldanırlar ve yaşlarına uygun olup olmadığını bilemezler. Bazen de kitap içerikleri ile yaşları uyuşmayabilir. Bu noktada devreye girmelisiniz. Yanlış kitap tercihinin, niyetinizin aksine kitap okumaktan soğutabileceğini unutmamalısınız.
8. Kitap Okumasını İlgiyle Karşılayın
Kitap okurken size sorular sorabilirler. Sizin vereceğiniz yanıtlar, ilgili yaklaşımınız, verdiğiniz olumlu geri bildirimler, çocuğunuza kitap okuma alışkanlığı kazandırmak konusunda oldukça önemlidir. Kitap okumaya ayırdıkları zaman için onları takdir edin ve övün.
Son olarak;
Kitap okuma alışkanlığı kazanan ve kitap okumaktan keyif duyan çocuklar, yeni öğrendikleri kelime ve bilgilerin de etkisiyle, okullarında akranlarına fark atabilir. Çok önermesem de, çocuklara kitap okuma alışkanlığı kazandırmak için teknolojinin getirdiği yeniliklerden de faydalanabilirsiniz. Okuma tabletleri (e-kitap okuyucu), bu konuda bilgisayar ve cep telefonlarından çok daha masumdur. En azından çocuğun dikkatinin başka şeylere kayması durumu söz konusu olmaz. Ama her ne olursa olsun, çocukların, kitapları ellerine almasından, kitapların kokusunu hissetmesinden yanayım.
Makalemizde, “çocuğa kitap okuma alışkanlığı nasıl kazandırılır” sorusuna umarım doyurucu bir yanıt bulabilmişsinizdir. Çocuklarınız, aileniz ve sevdiklerinizle birlikte, kitaplarla iç içe, sağlık, mutluluk ve huzur dolu bir ömür temennisiyle…
Not: Küçük yaşlardaki çocuklarınız için web sitemizde çok sayıda masal ve hikaye bulabilirsiniz. Her akşam uykudan önce onlara okuyabileceğiniz onlarca masal için, sitemizi sık kullanılanlara eklemeyi ihmal etmeyiniz.
Pedagog Ercüment Eşsiz